4 juni 2015
Veel mensen kiezen bij een uitvaart voor een grafmonument, of een urnmonument. Deze grafstenen komen voornamelijk uit China en India, en bij de productie zijn de arbeidsomstandigheden niet altijd goed geregeld.
Steeds vaker berichten de media hierover, zoals recentelijk in het programma Keuringsdienst van Waarde. De Stichting GreenLeave vond het belangrijk om hier aandacht aan te besteden en riep op 4 juni 2014 de grafsteenleveranciers bijeen met de vraag:
Hoe kunnen wij onze klanten een duurzame en verantwoord geproduceerd grafsteen garanderen?
Daarvoor nodigden zij Toon Huijps uit, coördinator in Nederland van het programma TFT verantwoorde natuursteen. Deze gaf een presentatie over de situatie in de steengroeven, waarin duidelijk werd dat kinderarbeid, hetgeen waar de media voornamelijk over berichten, slechts in een zeer klein aantal van de gevallen voorkomt. Een omvangrijkere zorg is echter de ‘bonded labor’, waarin medewerkers tegen irreëel hoge rentepercentages een lening aangaan bij hun werkgever, waardoor zij in feite gebonden zijn om hun hele leven bij deze werkgever te blijven werken. Ook de gezondheid en veiligheid worden lang niet altijd goed geborgd in de groeves.
Het internationale TFT programma stationeert medewerkers ter plaatse om met de steengroeves verbeterprogramma’s op te zetten. Daarin wordt gewerkt aan de rechten van werknemers en aan goede arbeidsomstandigheden. Ook wordt er op toegezien dat de milieubelasting geminimaliseerd wordt.
Gastheer Jeroen van Leeuwe, van G. Van Leeuwe Natuursteenbedrijf in Nijmegen, vertelde zijn reden om zich aan te sluiten bij het TFT programma. Hij was duidelijk zelf gemotiveerd om te zorgen dat in zijn keten van toeleveranciers goed met het milieu en de mens omgegaan wordt. Het kan toch niet zo zijn dat wij er een goede boterham aan verdienen, maar de mensen in de steengroeves niet?
Jeroen gaf ook aan dat hij regelmatig gebruikte stenen klaarmaakt voor nieuw gebruik. Want elke steen die niet opnieuw gewonnen hoeft te worden is een milieuwinst. En vaak zijn de stenen zo dik gemaakt dat de oude belettering er gemakkelijk afgeslepen kan worden en er toch een flinke steen overblijft. Die er bovendien als nieuw uitziet. Veelgehoorde argumenten dat dit niet rendabel zou zijn, sprak hij tegen. Want als de klant een monument krijgt dat er als nieuw uitziet, mag daar toch een eerlijke prijs tegenover staan? De uren van het werk kunnen dan weggestreept worden tegen de bespaarde inkoop. Wat hem bovendien opviel, is dat het taboe van het hergebruiken van een steen verdwijnt. Vroeger kwam dit nooit voor, tegenwoordig vragen klanten er steeds vaker naar. Een mooie ontwikkeling, vinden Roel Stapper en Esther Molenwijk van GreenLeave.
De aanwezige natuursteenbedrijven, ongeveer 11, vonden het goed dat er initiatief genomen werd om verbeteringen in de steengroeves aan te brengen. Wel gaven zij aan dat ze de kosten van deelname aan het TFT programma hoog vonden, zeker voor kleine ondernemers. Geopperd werd of deze kosten wellicht gedeeld konden worden onder de deelnemers die bij eenzelfde leverancier inkopen. De inkopende natuursteenbedrijven kunnen namelijk een belangrijke stimulans zijn om de steengroeves tot verantwoording aan te sporen. Een andere opmerking die werd gemaakt, is dat er ook natuursteen uit België en Noorwegen komt. Mits deze stenen niet in China of India worden bewerkt, zijn deze duurzamer vanwege minder transport. Bovendien zijn in deze esthlanden over het algemeen de arbeidsomstandigheden beter geregeld.
GreenLeave was verheugd met de interesse van de natuursteenbedrijven, en om te merken dat er stappen worden genomen in de natuursteenbranche. Momenteel kan een echt verantwoorde grafsteen echter nog niet gegarandeerd worden, wel kan de klant inkopen bij bedrijven die al deelnemen aan het programma (momenteel is G. Van Leeuwe de enige). Vooralsnog zal GreenLeave de klant voor een écht duurzaam grafmonument echter blijven adviseren eerst naar een andere grondstof te kijken, zoals een boomstronk of een zwerfkei, of naar het hergebruiken van een bestaand grafmonument.
