Sierurnen zijn er in vele soorten. Als u voorkeur heeft voor een duurzame urn, kunt u het beste kiezen voor een urn van hernieuwbaar materiaal, zoals hout, aardewerken urn van klei, wilgentenen of een urn gemaakt van plantaardige composieten. Urnen van materialen als aluminium, brons en staal kunt u dus beter niet kiezen. Dit zijn eindige grondstoffen waar bovendien veel energie bij het productieproces nodig is.
Als u de urn in de grond gaat begraven kunt u kiezen voor urnen van plantaardig materiaal. Deze urnen bestaan in verschillende varianten en materialen, zoals hout, plantenextracten, zout en hars. De urn wordt op den duur opgenomen in de natuur.
Een vergelijkbare urn bestaat ook voor een asbestemming op het open water, bijvoorbeeld op zee. Hiervoor kunt u kiezen voor een ‘zee-urn’ gemaakt van bijvoorbeeld organisch granulaat. Wanneer deze urn in het water gelaten wordt, lost die langzaam op en de as vermengt zich met het water.
Kiest u voor een sierurn om de as langere tijd in te bewaren, dan zijn een aarden urn (bij voorkeur aan de lucht gedroogde klei) of een urn van ongelakt binnenlands hout, eventueel met FSC (of gelijkwaardig) keurmerk goede opties. De duurzame varianten zijn vervaardigd zonder chemische lak, lijm of hars.
Er bestaan ook sierurnen van wilgentenen, bamboe, bananenblad en pandanus. Dit zijn snelgroeiende materialen die het milieu niet vervuilen. Behalve de wilgentenen, zijn het meestal niet materialen die niet in Nederland groeien. Waardoor het dan een minder duurzame keuze is.
- Deze massief houten urnen zijn allemaal uniek.
- Lokaal hout uit Nederland
- Het deel van de boom dat als reststroom wordt gezien, wordt hier juist gebruikt
- Aan de wind gedroogd (weinig energie in productieproces)
- Geen schadelijke stoffen in het maakproces
Zee-urn:
- Natuurlijk afbreekbaar materiaal
- Hernieuwbaar materiaal
- Geen schadelijke stoffen in het maakproces
- Geen schadelijk toevoegingen zoals chemische verf of lak
Na de crematie wordt de as van een overledene in een asbus geborgen. De asbus kan van diverse materialen vervaardigd zijn. De Wet op de Lijkbezorging, de wet die regelt wat er met een overledene moet en mag gebeuren, stelt geen eisen aan het materiaal van de asbus. Wel zijn er eisen ten aanzien van de gegevens die op de asbus aanwezig moeten zijn, zoals naam, geboorte- en overlijdensdatum en het registratienummer van het crematorium. Deze gegevens staan veelal op het deksel van de asbus vermeld.
De asbus is vaak een standaarduitvoering van het crematorium. De nabestaanden besluiten vervolgens, op basis van de bestemming die ze verder aan de as willen geven, of de as in een andere urn geplaatst moet worden. Kiest men bijvoorbeeld voor een bijzetting in een (urnen)graf, dan is het mogelijk dat de houder van de begraafplaats als voorwaarde stelt dat de as geplaatst moet worden in een bioafbreekbare urn. Wanneer de asbus geplaatst zal worden in een urnenmuur (binnen of buiten), op een graf of thuis bewaard zal worden, wordt vaak gekozen voor een sierurn.
Veelgebruikte materialen voor sierurnen zijn glas, metaal en keramiek. Daarnaast zijn er urnen van natuursteen, RVS, koper, brons en hout. Inmiddels zijn er ook verschillende natuurlijke alternatieven, zoals bananenblad en bamboe. Of de sierurn binnen of buiten zal worden geplaatst, bepaalt in grote mate welk materiaal het meest geschikt is. Hier moet bij de keuze rekening mee worden gehouden.
Sierurnen van glas, metaal, keramiek en natuursteen kennen een groot aantal milieunadelen. De productie van glas vraagt veel energie en zorgt voor de uitstoot van rookgassen. Metaalwinning en –verwerking kost veel energie en water en zorgt voor ecologische problemen. Daarnaast zijn metalen eindige grondstoffen. Mits ingezameld aan het einde van de (eerste) cyclus zijn ze echter wel goed te recyclen. Keramiek heeft als voordeel dat het gemaakt wordt van de natuurlijke, hernieuwbare grondstof klei. Een nadeel is wel dat er bij de productie veel energie nodig is.
Natuursteen kent milieunadelen ten aanzien van de winning: deze kost veel energie en zorgt voor de aantasting van oppervlakte- en grondwater, lucht en landschap. Het transport van het zware materiaal, meestal uit China en India, kost veel brandstof.
Wanneer een (sier)urn in de grond wordt begraven, is van belang in hoeverre het materiaal van de urn en het deksel vergankelijk zijn. Een standaard metalen asbus van het crematorium breekt niet af in het milieu en het materiaal kan het bodemleven verstoren.
Sierurnen van metaal, glas en keramiek zijn, wanneer ze niet meer gebruikt worden, niet afbreekbaar door het milieu. Dit geldt wel voor urnen van hout.
Bij de winning en bewerking van staal en aluminium vinden schendingen van mensenrechten plaats, zoals gedwongen arbeid en kinderarbeid. Bij de winning van natuursteen is er sprake van zware arbeidsomstandigheden in de steengroeven, met hoge temperaturen en veel stof en lawaai. Daarnaast is er sprake van excessieve arbeidstijden, kinderarbeid en slechte huisvesting van arbeidsmigranten. Toegang tot gezondheidszorg en sociale zekerheid is niet altijd geregeld.
Er bestaan geen duurzaamheidkeurmerken voor urnen. Wel bestaan er keurmerken voor de grondstoffen natuursteen en hout. Voor natuursteen geldt het certificaat Xertifix en het TFT Responsible Stone Program, een gedragscode voor de hele leveranciersketen.
Voor hout zijn er verschillende keurmerken, zoals FSC (Forest Stewardship Council, www.fsc.org), PEFC (Programme for the Endorsment of Forest Certification, www.pefc.org), Keurhout (keurhout.nl), Rainforest Alliance (www.rainforestalliance.org) en TLTV (Timber Legality & Traceability Verification).
Sierurnen van gemengde, niet organisch afbreekbare materialen zijn geen duurzame keuze omdat zij niet afbreekbaar zijn en moeilijk recyclebaar. Ook sierurnen van metaal, natuursteen en glas kunnen niet als duurzaam worden beschouwd vanwege de milieunadelen. Wilt u toch een sierurn van natuursteen, kies dan in ieder geval voor gecertificeerd natuursteen.
Veel crematoria gebruiken als standaard metalen asbussen. Deze asbussen worden niet hergebruikt of gerecycled. Hier zou een andere oplossing voor gevonden kunnen worden.
Bent u producent, leverancier, ontwikkelaar en/of ontwerper van duurzame producten en heeft u een suggestie? Of bent u consument en heeft u een idee? Geef deze dan aan ons door in de Virtuele Ideëenbus.